Ứng dụng công nghệ thông tin đã trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống của mỗi người khi bạn mở bất kỳ máy tính hay điện thoại cá nhân nào thì đều có vài ứng dụng cơ bản đến nâng cao hiện diện. Với đặc điểm cung cấp các tính năng tiện ích và thông minh để hỗ trợ người sử dụng cá nhân hay chủ doanh nghiệp, có thể nói phát triển phần mềm trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Vậy bạn đã hiểu rõ phát triển phần mềm là công việc như thế nào chưa? Lợi ích khi sử dụng và những mô hình phổ biến nhất hiện nay?
Hãy theo dõi bài viết dưới đây của Enweb để cùng tìm hiểu câu trả lời ngay nhé!
Tổng quan phát triển phần mềm là công việc như thế nào?
Định nghĩa về phát triển phần mềm
Trước khi đi vào trả lời thắc mắc phát triển phần mềm là công việc như thế nào thì chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua định nghĩa về phát triển phần mềm trước nhé. Theo như định nghĩa từ Wikipedia, phát triển phần mềm là công việc chuyển nhu cầu của khách hàng hoặc mục tiêu tiếp thị trở thành sản phẩm phần mềm. Nó bao gồm các quá trình của kỹ nghệ phần mềm cộng với việc kết hợp nghiên cứu các mục tiêu tiếp thị. Sau đó phát triển những sản phẩm phần mềm của máy tính.
Theo một cách diễn giải khác thì phát triển phần mềm là tập hợp những hoạt động của máy tính bao gồm quá trình khởi tạo, triển khai, thiết kế và hỗ trợ phần mềm ứng dụng.
Phân loại các phần mềm được phát triển
Để xác định được phát triển phần mềm là công việc như thế nào, chúng ta cần xác định các loại phần mềm chính để định hướng công việc sẽ làm sau này. Cụ thể có 3 phần mềm chính như sau:
Phần mềm hệ thống: Đây là dạng phần mềm có chức năng quan trọng đối với máy tính. Thường bao gồm phần mềm vận hành, phần mềm tiện ích hoặc phần mềm quản lý phần cứng.
Phần mềm ứng dụng: Thường có tên gọi ngắn gọn và quen thuộc đó là ứng dụng hoặc app. Một số phần mềm ứng dụng bạn có thể tham khảo như phần mềm quản trị nhân lực, phần mềm quản lý vận tải, phần mềm quản lý khách sạn, phần mềm ERP,…
Phần mềm độc hại: Đây là dạng phần mềm được tạo ra với mục đích xấu, các ứng dụng này thường đánh cắp thông tin, lừa đảo người dùng bằng cách gây hại hoặc làm hỏng thiết bị máy tính.
Xem ngay: Phần mềm tạo app miễn phí – Giải pháp kinh doanh cho doanh nghiệp
Phát triển phần mềm là công việc như thế nào?
Sau khi tìm hiểu tổng quan thì bây giờ chúng ta cùng nhau trả lời thắc mắc phát triển phần mềm là công việc như thế nào ở đầu bài nhé. Nếu bạn chọn trở thành nhà phát triển phần mềm thì bạn cần nắm các công việc sau:
Xác định vấn đề
Bước đầu tiên trong câu trả lời cho thắc mắc phát triển phần mềm là công việc như thế nào đó là đi xác định vấn đề. Phát triển phần mềm giống như việc bạn giải quyết bài toán nhu cầu chưa được đáp ứng hoặc chưa đáp ứng tốt của khách hàng hay vấn đề tiếp thị. Bạn cần phải xác định rõ được vấn đề thì bạn mới có thể lên phương án giải quyết nó.
Thu thập yêu cầu
Bước tiếp theo của quá trình phát triển phần mềm là công việc như thế nào đó là sau khi bạn biết được vấn đề cần xử lý, bạn cần biết được yêu cầu của người dùng mục tiêu như thế nào. Thường thì các vấn đề giải quyết một mong muốn chưa được đáp ứng của khách hàng thì bạn cần nắm rõ các điểm đau quan trọng nhất của khách hàng, phác họa chân dung khách hàng persona. Tránh trường hợp phần mềm sau khi hoàn thiện lại chỉ giải quyết các vấn đề ở mặt nổi mà các vấn đề tiềm ẩn bên trong vẫn chưa thực sự đả động tới.
Còn bạn muốn đưa ra phương án tốt hơn cho các phần mềm hiện có thì cần hỏi người dùng họ muốn được đáp ứng đến mức nào, chi tiết ra sao. Thường chúng ta dễ gặp tình trạng chúng ta suy diễn là một chuyện nhưng khách hàng nghĩ là một chuyện. Chúng ta nên hỏi trực tiếp khách hàng tiềm năng để xác định đúng nhất các yêu cầu họ mong muốn được đáp ứng.
Lên kế hoạch thực hiện
Phát triển phần mềm là công việc như thế nào? Đây là một công việc đòi hỏi kết hợp các quá trình lại với nhau để đưa ra phiên bản tốt nhất đến tay người tiêu dùng. Điều này đồng nghĩa bạn có ti tỉ công việc cần phải làm và điều này không thể quán xuyến, thực hiện và kiểm soát chỉ trong ý nghĩ. Muốn quá trình phát triển phần mềm diễn ra tốt và đúng như mong muốn thì cần chuẩn bị một bản kế hoạch chi tiết là điều vô cùng quan trọng.
Thiết kế kiến trúc tổng quan (high-level design)
Sau khi phác thảo các đường đi nước bước của quá trình phát triển phần mềm là công việc như thế nào. Bạn sẽ bắt tay vào thực thi theo từng bước. Tốt nhất theo trình tự từ tổng quan đến chi tiết. Như vậy, bạn cần chọn lựa các công cụ cần thiết cho từng quá trình, những vấn đề cần xử lý và trên hết là đưa ra tổng quan các đầu mục công việc quan trọng cần làm để mọi người theo dõi và thực thi.
Thiết kế chi tiết (detailed design)
Bạn đã hình dung được sơ bộ khung công việc cần phải làm rồi đúng không nào? Bây giờ là thời điểm cần xử lý chi tiết từng vấn đề một. Một bài toán luôn có nhiều đáp án và bài toán nhu cầu của người dùng cũng tương tự như vậy. Có nhiều phương án thực hiện, bạn cần đo lường, xác định đâu là cách tối ưu nhất. Bước này trong phát triển phần mềm là công việc như thế nào vô cùng quan trọng và mất nhiều thời gian bởi vì cần đi sâu vào từng chi tiết nên bạn cần phải hết sức tập trung.
Viết code và debug
Phần chiếm thời gian nhiều nhất và cũng là phần gây hiểu nhầm cho nhiều người khi suy nghĩ phát triển phần mềm là suốt ngày đi viết code. Tuy nhiên đây chỉ là công đoạn thiết yếu trong tất cả các công đoạn vốn đều quan trọng trong khi phát triển phần mềm.
Kiểm thử phần mềm
Thông thường, không có phần mềm nào thành công và hoàn hảo ngay từ lần đầu thực hiện. Để đưa ra phiên bản cuối cùng đến thị trường, phần mềm đó cần phải trải qua vô số kiểm thử. Nhiều hình thức kiểm thử có thể kể đến như unit test, integration test, A/B testing,…để chuẩn bị hoàn thành quy trình phát triển phần mềm là công việc như thế nào.
Hợp nhất hệ thống
Các phần mềm thường cấu thành bởi nhiều modules kết hợp lại nên bạn cần chia nhỏ ra để thực hiện. Sau khi hoàn tất các thành phần, bạn cần hợp nhất chúng lại để tạo thành một thể thống. Như vậy về cơ bản bạn đã nắm được các phần cốt lõi nhất để trả lời câu hỏi phát triển phần mềm là công việc như thế nào.
Bảo trì hệ thống
Phần mềm dù có tốt đến mấy thì sau một thời gian sử dụng sẽ xảy ra sự hao mòn và hỏng hóc. Ngoài ra bạn nên loại bỏ tư tưởng nước đến chân mới nhảy hay đồ đạc phần mềm khi nào hư mới sửa. Nếu bạn để đến tình trạng đó mới vội vàng sửa chữa thì thường phần mềm đã bị lỗi nặng, nhiều trường hợp không thể cứu vãn phải xóa bỏ. Vì vậy cần định kỳ bảo dưỡng để làm tăng tuổi thọ của phần mềm và hạn chế các lỗi quá nặng xảy ra.
Đây chính là giai đoạn quan trọng trong phát triển phần mềm là công việc như thế nào nhưng dễ bị lãng quên nên các bạn hãy chú ý lên lịch bảo trì hệ thống thường xuyên nhé.
Lợi ích khi phát triển phần mềm
Hỗ trợ công việc và hoạt động kinh doanh trở nên hiệu quả hơn
Sau khi biết được phát triển phần mềm là công việc như thế nào thì chúng ta nhận thấy hiện nay không thể phủ nhận rằng hoạt động của cá nhân hay doanh nghiệp đều chịu sự chi phối của công nghệ. Đặc biệt xu hướng kinh doanh thương mại điện tử đang dần phủ sóng, các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau không ngừng nghỉ thì phần mềm ra đời giúp cho công việc và kinh doanh trở nên dễ thở hơn trước. Bản thân các bạn đang làm việc trong công ty thì phần mềm cũng là yếu tố giúp kết quả công việc trở nên hiệu quả hơn.
Tiết kiệm thời gian và chi phí
Trong thời đại chuyển đổi công nghệ số, ngành được dự đoán có tiềm năng phát triển và mang lại thu nhập cao cho người lao động lẫn chủ doanh nghiệp đó là ngành IT. Phát triển phần mềm là công việc như thế nào, đó là một công việc được săn đón và ưa chuộng trong lĩnh vực IT. Các phần mềm với nhiều tính năng thông minh, hiện đại ra đời đã hỗ trợ rất nhiều cho người dùng.
- Nếu bạn là người sử dụng cá nhân, có nhiều phần mềm giúp bạn tối ưu thời gian và chi phí như các ứng dụng quản lý chi tiêu, quản lý công việc hằng ngày hay thậm chí các ứng dụng đặt phòng, đặt vé máy bay có giá ưu đãi,…giúp cho người dùng nhận được nhiều lợi ích không đếm xuể.
- Đối với doanh nghiệp, có các phần mềm hệ thống lẫn ứng dụng giúp doanh nghiệp quản lý hoạt động vận hành, quản lý nhân sự hay hoạt động sản xuất một cách hiệu quả và tối ưu cả về nguồn lực vô hình lẫn hữu hình sau khi hiểu được lợi ích của việc nắm phát triển phần mềm là công việc như thế nào và áp dụng phần mềm vào doanh nghiệp.
Xem ngay: Top 10 phần mềm vẽ sơ đồ tư duy thịnh hành nhất hiện nay
Hỗ trợ xử lý dữ liệu nhanh chóng và chính xác
Một ưu điểm lớn của phát triển phần mềm là công việc như thế nào là tính năng hoàn toàn tự động và có thể làm việc 24/7. So với trước đây khi bạn phải nhập và xử lý thông tin thủ công thì nay với sự hỗ trợ của phần mềm, dữ liệu được xử lý nhanh chóng và chính xác hơn rất nhiều. Đặc biệt phần mềm thu thập thông tin từ nhiều nguồn rồi đưa ra giải pháp tối ưu, tổng quan khách quan hơn. Tránh những lỗi sai sót chủ quan của người ra quyết định.
Quy trình phát triển phần mềm
Ngoài câu hỏi phát triển phần mềm là công việc như thế nào thì nhiều người còn thắc mắc quy trình để phát triển phần mềm để hình dung rõ hơn về công việc.
- Đặc tả phần mềm: Bạn cần đưa ra các định nghĩa về chức năng và điều kiện hoạt động của phần mềm.
- Phát triển phần mềm: Xây dựng các đặc tả yêu cầu phần mềm, tức là mô tả các chi tiết đặc trưng cần có của một phần mềm
- Đánh giá phần mềm: Sau khi phát triển phần mềm, bạn cần kiểm tra lại để xem phần mềm đã đáp ứng các yêu cầu đặc tả phần mềm hay chưa khi cho chạy thực tiễn.
- Tiến hóa phần mềm: Đây là giai đoạn cuối khi bạn cần phải chỉnh sửa phần mềm nếu cần để bàn giao phần mềm cho khách hàng.
6 mô hình phát triển phần mềm phổ biến hiện nay
Mô hình thác nước Waterfall
Sau khi nắm được phát triển phần mềm là công việc như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu qua các mô hình phát triển phần mềm phổ biến hiện nay. Ở đầu danh sách mô hình mà chúng tôi muốn giới thiệu đến các bạn là mô hình thác nước hay còn tên tiếng anh là model Waterfall. Sở dĩ có tên gọi này là vì mô hình được thiết kế theo tầng và quá trình để phát triển phần mềm tuân thủ theo các tầng như dòng thác nước.
Khi thực hiện phát triển phần mềm, bạn cần áp dụng tuần tự các bước từ phân tích yêu cầu > thiết kế > thực hiện theo kế hoạch > kiểm thử > triển khai > bảo trì hệ thống. Quá trình thực hiện mô hình thác nước được thiết lập, thực hiện theo trật tự nghiêm ngặt. Đặc biệt khi bạn đã sang bước tiếp theo thì không thể quay lại hay muốn nhảy vượt pha thì đều không được thực hiện.
Ưu điểm:
- Dễ quản lý, dễ phát triển dự án
- Phù hợp cho các dự án có thời hạn ngắn
Nhược điểm: Không có tính linh hoạt cao, khó đo lường để phát triển sau từng giai đoạn.
Mô hình phát triển phần mềm Agile
Một mô hình khác sau chuỗi câu hỏi trả lời phát triển phần mềm là công việc như thế nào đó chính là mô hình Agile. Mô hình Agile là phương án phát triển phần mềm linh hoạt để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh hơn. Mô hình phát triển theo quy trình khá đơn giản, tập hợp các phương thức phát triển lặp và tăng dần. Trong đó thông qua sự liên kết cộng tác giữa các nhóm tự quản và liên chức năng, những yêu cầu và giải pháp được phát triển.
Ưu điểm: Khách hàng nhìn thấy kết quả sau mỗi lần lặp để đưa ra nhận xét trực quan hơn cho phần mềm
Nhược điểm: Khó ước tính nguồn lực bởi vì không có yêu cầu xác định từ trước. Do đó còn gây khó khăn trong việc xác định chi phí do không tường tận được phát triển phần mềm là công việc như thế nào.
Xem ngay: Tìm hiểu thiết kế giao diện bằng Visual Studio mới nhất
Mô hình phát triển phần mềm Iterative
Biết được phát triển phần mềm là công việc như thế nào rồi thì bạn cần chọn một mô hình để phát triển, Iterative là một mô hình khá lý tưởng cho khách hàng. Mô hình phát triển tiếp cận lặp Iterative hoạt động bằng cách xác định trọng tâm yêu cầu chính chứ không yêu cầu phải xác định đầy đủ tất cả khi bắt đầu dự án. Quá trình phát triển đi từ những chức năng, yêu cầu riêng biệt và từ từ mở rộng sau này.
Quy trình hoạt động đặc trưng của mô hình Iterative là sự lặp lại từ khi bắt đầu đến khi đủ spec. Cho phép nhà phát triển phần mềm tạo ra những phiên bản mới theo chu kỳ từ 2 đến 6 tuần hoặc ngắn hơn.
Ưu điểm:
- Có sự linh hoạt cao trong quá trình phát triển
- Thời gian làm tài liệu được rút ngắn và tối ưu hơn so với thời gian thiết kế
- Quản lý rủi ro dễ dàng hơn
Nhược điểm: Cần nguồn tài nguyên phức tạp trong quá trình quản lý phần mềm và hiểu được phát triển phần mềm là công việc như thế nào.
Mô hình phát triển Scrum
Mô hình Scrum là một mô hình có họ hàng với mô hình Agile được trình bày ở trên. Vậy nên dễ nhận thấy mô hình này có sự linh hoạt cao trong quá trình phát triển phần mềm. Nguyên tắc trọng yếu trong Scrum là cần chia nhỏ các module cần phát triển, thu thập ý kiến của khách hàng để thay đổi phù hợp với quá trình hoàn thiện phần mềm. Nhờ vậy mà đảm bảo các sản phẩm được tung ra thị trường giải quyết được các nhu cầu khách hàng mong muốn.
Mô hình Scrum sẽ chia dự án thành các vòng lặp sprint để phát triển. Mỗi sprint cần 30 ngày để hoàn thiện. Nếu bạn đang làm việc với những dự án cần thay đổi hoặc cập nhật thường xuyên thì mô hình này chính là gợi ý tối ưu nhất cho bạn. Phát triển phần mềm là công việc như thế nào có lẽ bạn sẽ hiểu hơn khi làm việc với khách hàng trong mô hình Scrum đấy nhé.
Ưu điểm:
- Có thể thực hiện đa nhiệm vụ
- Phát hiện lỗ hổng hoặc sự cố sớm hơn so với các phương pháp truyền thống
- Đưa sản phẩm đến khách hàng nhanh hơn và họ đưa lại phản hồi sớm hơn để hoàn thiện
Nhược điểm:
- Yêu cầu nhất định về trình độ của nhà phát triển phần mềm
- Cần trang bị kỹ năng, hiểu biết về mô hình Agile
- Khó khăn trong việc xác định thời gian, chi phí, nguồn lực
- Dễ xảy ra tình trạng kéo dài nếu yêu cầu khách hàng thay đổi liên tục khi không hiểu rõ phát triển phần mềm là công việc như thế nào.
Xem ngay: Thiết kế website Đà Nẵng
Mô hình xoắn ốc Spiral
Mô hình xoắn ốc hay còn gọi là Spiral model là sự kết hợp của mô hình thác nước Waterfall và mô hình tiếp cận lặp Iterative. Spiral model có điểm đặc biệt so với các mô hình khác là khả năng phân tích rủi ro. Mô hình này phát triển phần mềm là công việc như thế nào? Đó là quá trình phát triển phần mềm của Spiral bao gồm các bước thiết lập mục tiêu, phân tích đánh giá rủi ro, thực thi và đánh giá kết quả. Bên cạnh đó, người phát triển phần mềm theo mô hình xoắn ốc còn đảm đảo việc kiểm soát tài liệu và phê duyệt chặt chẽ.
Ưu điểm:
- Vì có khả năng phân tích rủi ro nên tỉ lệ hạn chế rủi ro được nâng cao hơn so với các mô hình khác
- Dễ dàng trong quá trình xác định chi phí
- Lên kế hoạch và xác định được thời điểm thực hiện các giai đoạn nên quá trình phát triển luôn đảm bảo đúng kế hoạch đề ra nếu có một giai đoạn chưa hoàn thành
- Khách hàng luôn có thời gian phản hồi về sản phẩm
Nhược điểm: Phụ thuộc vào quá trình phân tích rủi ro nên thời gian và chi phí sẽ thay đổi theo và khó xác định đúng nhất mà thường chỉ ước lượng. Điều này hạn chế khả năng hiểu thêm về phát triển phần mềm là công việc như thế nào.
Xem thêm: Thiết kế web Đà Nẵng giá rẻ
Mô hình phát triển phần mềm V-shaped
Mô hình phát triển chữ V hay còn gọi là V-shaped model chính là bản nâng cấp của mô hình thác nước Waterfall. Mô hình dựa trên giai đoạn thử nghiệm kết hợp trong từng giai đoạn phát triển. Tức là công việc test thử nghiệm được thực hiện ngay từ khi bắt đầu, test từ lúc lấy yêu cầu, review tài liệu, review đặc tả chi tiết, review code đến thử nghiệm ở từng module, chức năng, tích hợp rồi kiểm thử hệ thống.
Mô hình V-shaped có tính kỷ luật rất cao khi các giai đoạn phải thực hiện tuần tự, giai đoạn tiếp theo chỉ được tiến hành khi đã hoàn thiện giai đoạn trước. Mọi giai đoạn đều được kiểm tra và rà soát cẩn thận tại thời điểm hiện tại để việc chuyển đổi trơn tru nhất có thể. Chính sự kỷ luật này giúp bạn có được thói quen tốt nhờ việc hiểu và thực hành phát triển phần mềm là công việc như thế nào.
Ưu điểm:
- Quy trình phát triển phần mềm tổ chức theo hệ thống nên dễ dàng quản lý mỗi giai đoạn và kết quả sản phẩm
- Phù hợp cho các dự án quy mô vừa và nhỏ
Nhược điểm:
- Không phù hợp cho các dự án phức tạp và có quy mô lớn. Đặc biệt là các dự án hay thay đổi hoặc cập nhật liên tục
- Vì không có tính năng phân tích rủi ro nên phần mềm không có tính chắc chắn cao và tính rủi ro cao hơn.
Xem thêm: Dịch vụ thiết kế web Đà Nẵng
Lời kết
Trên đây là tất cả thông tin mà Enweb muốn chia sẻ đến mọi người. Hy vọng sau bài viết này, các bạn đã hiểu hơn về khái niệm phát triển phần mềm là công việc như thế nào. Đồng thời tìm hiểu được thêm nhiều kiến thức bên cạnh quá trình phát triển phần mềm và những mô hình đang phổ biến hiện nay.
Đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích khác nhé. Hẹn gặp lại các bạn.
